Lakiery podłogowe

Wybór lakieru, który doskonale spełni swoje funkcje ochronne i jednocześnie nada posadzce odpowiedni wygląd, nie jest łatwy. Aby preparat był optymalny, musi sprostać wielu wymogom. Przed podjęciem decyzji piętrzą się pytania, które nie mogą pozostać bez odpowiedzi...

Czy to prawda, że lakiery rozpuszczalnikowe są odporniejsze na uszkodzenia niż wodne?

Nie. O tym, w jakim stopniu lakier będzie odporny na ścieranie i uderzenia, nie decyduje rodzaj zastosowanego rozpuszczalnika, ale zawarte w nim żywice. Przyczyną powszechnej opinii, że powłoka z lakierów wodnych słabiej chroni drewno, może być nieumiejętne ich nanoszenie. Wymaga ono od fachowców znacznie większego doświadczenia niż aplikowanie lakierów rozpuszczalnikowych. Jeżeli parkieciarz, nakładając lakier wodny, nie „przytnie” włosków drewna i pozostaną one podniesione, wytrzymałość mechaniczna warstwy lakieru zostanie w znacznym stopniu osłabiona.

Do jakiego drewna

W różny sposób należy zabezpieczać posadzki z drewna drzew egzotycznych, krajowych liściastych i iglastych, a oprócz tego do niektórych gatunków trzeba stosować specjalne metody i preparaty.


W jakim stopniu lakier może zmienić wygląd drewna?

Lakier nałożony na drewno może zachować jego naturalny wygląd, podkreślić usłojenie albo diametralnie zmienić barwę podłogi. Zwolennicy wyglądającego naturalnie drewna powinni się zdecydować na któryś z wodnych lakierów. Najwierniej naturalną barwę zachowają lakiery poliuretanowe, które nie żółkną i mają filtry UV zabezpieczające drewno przed promieniami słonecznymi i zmianą barwy na intensywnie żółtą. Osoby, które chcą, by ich drewniana posadzka miała ciepły złocisty odcień, mogą się zdecydować na któryś z lakierów rozpuszczalnikowych. Jednak powinny pamiętać o tym, że oprócz zmiany barwy taki lakier wyraźnie podkreśli rysunek słojów. Zwolennicy zmiany kolorystyki drewna bez podkreślania jego mazerunku powinni wybrać któryś z lakierów barwiących. Producenci oferują je gotowe podbarwiane oraz bezbarwne, do których dodaje się pigmenty i uzyskuje takie kolory jak we wzorniku. Dzięki tej metodzie można zmienić barwę parkietu na kilkadziesiąt sposobów. Radykalną zmianę wyglądu posadzki umożliwiają niektóre lakiery poliuretanowe i uretanowo-alkidowe.

Czy przed lakierowaniem parkietu można zmienić jego kolor, nakładając bejcę?

Można. Najlepiej użyć do tego bejc, które mają wydłużony czas schnięcia i dzięki temu zapewniają równomierne wybarwienie posadzki. Dlatego lepsza od bejcy spirytusowej będzie wodna poliuretanowa.


Uwaga! Na zabejcowane drewno należy nałożyć specjalny lakier podkładowy, a dopiero potem nawierzchniowy.

Czy od stopnia połysku polakierowanej posadzki zależy jej odporność
na ścieranie?

Nie. Nie jest prawdą, że lakiery błyszczące są twardsze od matowych i przez to odporniejsze na uszkodzenia. Cząstki matujące dodane do lakieru nie wpływają na jego jakość. Tak więc to, czy się zdecydujemy na drewnianą posadzkę w wersji połysk, satyna, półmat, mat albo tak zwany efekt niewidzialny, zależy jedynie od naszych estetycznych upodobań.

Jakie rodzaje lakierów są uważane przez fachowców za najlepsze?

Najlepszą opinię mają lakiery poliuretanowe (zarówno rozpuszczalnikowe, jak i wodne). Są nie tylko odporne na ścieranie i uszkodzenia mechaniczne, ale także elastyczne. Dzięki temu dobrze znoszą pracę drewna, nie pękając na łączeniach deszczułek. Jednak wybierając lakier, należy pamiętać, że nie zawsze zastosowanie lakieru poliuretanowego – uznawanego za najlepszy – jest optymalnym rozwiązaniem. Aby powłoka zabezpieczająca dobrze spełniała swoje funkcje, musi być przede wszystkim dostosowana do rodzaju drewna. Poza tym należy wziąć pod uwagę także sposób eksploatacji posadzki.

Czym można polakierować posadzki z krajowego drewna drzew liściastych?

Powinny to być lakiery elastyczne, które dobrze zniosą pracę drewnianych elementów. Mogą być poliuretanowe, uretanowe i uretanowo-alkidowe. Jednak oprócz zalecenia elastyczności powłoki zabezpieczającej są liczne wskazówki dotyczące lakierowania poszczególnych gatunków drewna. Przykładowo – wybierając lakier na te najbardziej pracujące, takie jak buk czy grab, należy zrezygnować z lakierów wodnych albo przed ich zastosowaniem położyć specjalny podkład, który uchroni brzegi drewnianych elementów przed sklejeniem.

W jaki sposób zabezpieczać drewno drzew iglastych?


Najpierw usuwa się żywicę, prze- mywając posadzkę acetonem lub benzyną. Następnie miejsca, w których były torebki żywiczne, wypełnia się podkładem dobranym do lakieru mającego stanowić powłokę ochronną. Może to być lakier alkidowy, uretanowy lub uretanowo-alkidowy.

Czy drewno egzotyczne wymaga zastosowania specjalnych preparatów?

Wprawdzie większość egzotycznych gatunków można zabezpieczać dowolnymi lakierami, ale trzeba pamiętać o zastosowaniu przed lakierem podkładu, który zneutralizuje olejki eteryczne zawarte w drewnie. Szczególnie trudne, oleiste gatunki mają żywice, które mogą doprowadzić do powstania pęcherzy i łuszczenia się powłoki zabezpieczającej albo pozbawić ją połysku. Nie stanie się tak, jeśli drewno zostanie dokładnie odtłuszczone – najlepiej za pomocą specjalnego preparatu polecanego przez producenta lakieru przeznaczonego do konkretnego trudnego gatunku, na przykład teku, iroko czy ipe. Poza tym przed lakierowaniem konieczne jest nałożenie podkładu odcinającego przeznaczonego do trudnych gatunków drewna.

Czy sposób ułożenia posadzki decyduje o rodzaju zabezpieczenia drewna?

Najczęściej nie ma to znaczenia przy wyborze lakieru. Są jednak posadzki wymagające specjalnego potraktowania. Tak jest w przypadku bruku, w którym drewniane elementy mają nietypowy układ słojów. Kapilary biegną pionowo, a nie poziomo – tak jak zazwyczaj. Na takiej posadzce najlepiej sprawdzą się lakiery uretanowo--alkidowe, które są twardsze od uretanowych, a jednocześnie dobrze współpracują z kurczącym i rozszerzającym się drewnem i nie sklejają bocznych krawędzi drewnianych elementów. Również posadzka z desek wymaga specjalnej powłoki zabezpieczającej. Przede wszystkim powinna być elastyczna – dlatego najlepiej zastosować lakier poliuretanowy.

Nie tylko lakier

Układanie drewnianej posadzki – zwłaszcza z dużych elementów układanych we wzór pokładowy – wymaga zastosowania nie tylko odpowiedniego lakieru, ale także kleju. Koniecznie należy wybrać poliuretanowy zapewniający trwałą elastyczność. Oczywiście najlepiej zdecydować się na taki, którego producent zagwarantuje jak najwyższą elastyczność. Informację o tym, jaka ona jest, można znaleźć w karcie technicznej produktu lub na jego opakowaniu. Jest to parametr, na który warto zwrócić uwagę, ponieważ różnice są znaczne. Dostępne są kleje o elastyczności określanej na poziomie 100-150 albo aż 800%.

Czym zabezpieczyć drewno w pomieszczeniach intensywnie użytkowanych?


Drewno ułożone w holu lub na schodach wymaga powłoki zabezpieczającej o większej odporności na uszkodzenia mechaniczne i zarysowania. Wzmożony ruch dobrze zniosą lakiery poliuretanowe. Niezwykle odporne na uszkodzenia są także lakiery chemoutwardzalne, jednak przez wiele miesięcy, a niekiedy nawet lat po malowaniu mogą one wydzielać toksyczne opary. Wprawdzie według obowiązujących norm ich stężenie jest dopuszczalne, jednak należy zwrócić uwagę na to, że mimo bardzo dobrych cech użytkowych lakiery chemoutwardzalne są z reguły blisko dwukrotnie tańsze od poliuretanowych.

Jakie preparaty najlepiej się sprawdzą przy dużych różnicach wilgotności i temperatury?

Do szczególnie dużych wahań wilgotności i temperatury dochodzi w pomieszczeniach, które nie są regularnie ogrzewane, na przykład w domach letnich. Niestabilne warunki doprowadzają do znacznych zmian wymiarów drewnianych elementów, które w związku z tym napierają na siebie. Przez to na ich kantach bocznych warstwa lakieru załamuje się i wtedy może dochodzić do jej pękania. Nie stanie się tak, jeśli zastosujemy lakier, który nie skleja krawędzi drewnianych elementów – uretanowy albo uretanowo-alkidowy.

Czym polakierować podłogę w kuchni i w łazience?

Coraz częściej drewno pojawia się w kuchniach i łazienkach, a tam nietrudno o rozlanie wody, dlatego jedną z najważniejszych cech lakieru musi być odporność na wilgoć. Na posadzkach narażonych na jej działanie najlepiej się sprawdzą lakiery poliuretanowe, uretanowe oraz uretanowo-alkidowe.

Jaki lakier wybrać do pokoju ćwiczeń?


Do takich pomieszczeń są zalecane specjalnie elastyczne lakiery uretanowe, które tworzą na powierzchni posadzki powłokę z antypoślizgowym wykończeniem.

Czym zabezpieczyć posadzkę w nasłonecznionym pomieszczeniu?

Najlepiej wybrać do tego lakier wodny poliuretanowy zawierający dwa lub trzy filtry UV. Taki lakier bardzo dobrze ochroni drewno przed zażółceniem i ciemnieniem. Jeżeli jednak chcemy posadzce nadać rustykalny wygląd i planujemy użycie lakieru rozpuszczalnikowego, koniecznie przed lakierowaniem drewno trzeba zabezpieczyć podkładem zawierającym filtry UV. Jednak nawet wtedy ochrona przed słońcem będzie słabsza niż po użyciu lakieru wodnego i zmiana ustawienia mebli odsłoni jaśniejsze miejsca na podłodze. Oczywiście po pewnym czasie kolor podłogi się wyrówna. Tym szybciej to nastąpi, im bardziej nasłoneczniony będzie pokój. Dlatego przemeblowanie najlepiej planować na lato.

Czy zawsze przed lakierowaniem trzeba cyklinować podłogę?


Jeżeli drewniane elementy nie są odkształcone, a na lakierze są jedynie płytkie rysy, można zrezygnować z cyklinowania. W takiej sytuacji wystarczy zmatowić stary lakier papierem ściernym i dokładnie odkurzyć posadzkę – potem można lakierować.

Uwaga! Z cyklinowania można zrezygnować tylko wtedy, gdy posadzka była pielęgnowana profesjonalnymi środkami do drewna. Natomisat jeżeli używane były preparaty, które nie są zalecane przez producentów lakierów, na przykład zawierające silikon, mogą być problemy z dokładnym ich usunięciem. Dlatego lepiej wycyklinować podłogę, niż narazić się na łuszczenie nowego lakieru.

Ile razy należy ją wycyklinować i jakimi papierami ściernymi?

Od tego, w jaki sposób zostanie wycyklinowane drewno, zależy estetyka i trwałość powłoki lakieru. Najlepiej, jeżeli posadzka będzie szlifowana co najmniej pięciokrotnie. Po każdym szlifowaniu papier powinien zostać zmieniony na drobniejszy – czyli taki, który jest oznaczony wyższym numerem. W przypadku twardego drewna kolejne papiery ścierne powinny mieć numery: 36, 40, 60, 80, 100. Miękkie gatunki drewna należy cyklinować papierami gradacji: 36, 40, 60, 80, 120.


Jakie czynności powinien wykonać fachowy parkieciarz?

Bez zachowania właściwej kolejności podczas zabezpieczania posadzki lakierem niemożliwe jest osiągnięcie dobrego efektu – albo na drewnie pozostaną szpecące nierówności zatopione w warstwie lakieru, albo jego powłoka nie będzie trwała. Najpierw parkiet musi być dokładnie (pięciokrotnie) wycyklinowany.

Uwaga! Staranność fachowca jest równie ważna, jak bardzo dobry stan maszyny, bo tylko wtedy na posadzce nie powstaną szpecące zacięcia.

Następna czynność to szpachlowanie metalową szpachlą. Szczeliny powinny zostać wypełnione specjalnym preparatem, a nie kaponem wymieszanym z trocinami – takie wypełnienie po pewnym czasie pod wpływem pracy drewna zaczęłoby się kruszyć.

Uwaga! Tylko przy zastosowaniu najlepszej jakości parkietów, w których elementy są do siebie idealnie dopasowane, szpachlowanie jest zbędne.

Następna czynność to przeszlifowanie parkietu papierem o drobnym uziarnieniu (numer 120-150) i dokładne odkurzenie posadzki. Potem fachowiec powinien nałożyć podkład. Może to zrobić pędzlem, wałkiem lub szpachlą – zgodnie z zaleceniem producenta preparatu. Po wyschnięciu podkładu (z reguły po 30 minutach) na tak przygotowaną posadzkę można już nakładać lakier – używając wałka, pędzla, szpachli albo przez natryskiwanie. Po nałożeniu pierwszej warstwy lakieru i odczekaniu kilkunastu godzin należy zmatowić posadzkę, odkurzyć ją i nałożyć kolejną warstwę.

Jak dobrać podkład?

Niestety podstawowa zasada mówiąca, że rodzaj podkładu powinien być zgodny z rodzajem lakieru, nie zawsze okazuje się wystarczająca. Przykładowo stosowanie rozpuszczalnikowego podkładu poliuretanowo-akrylowego pod rozpuszczalnikowy lakier poliuretanowo-akrylowy wcale nie musi się zakończyć sukcesem. Dzieje się tak dlatego, że oprócz podstawowej formuły chemicznej są dodatki, na przykład polepszające przyczepność. I właśnie niedopasowanie tych dodatków może spowodować łuszczenie się powłoki lakieru. Dlatego najlepszym i najprostszym rozwiązaniem jest stosowanie produktów z jednego systemu oferowanego przez producenta. Dzięki temu mamy pewność, że produkty są do siebie dobrze dobrane, a poza tym ewentualne zgłoszenie reklamacji nie skończy się odesłaniem nas z kwitkiem i zrzuceniem winy na produkt innego producenta.

Czy czas nałożenia następnej warstwy zalecany przez producenta może zostać nieco zmieniony?

Niektórzy producenci podają na opakowaniach lakierów informację, że kolejne warstwy można nakładać po kilku godzinach. Jednak doświadczeni parkieciarze twierdzą, że znacznie lepiej jest wydłużyć ten czas do kilkunastu godzin. Dzięki temu nie ryzykujemy, że do drewna dostanie się zbyt dużo wilgoci i poszczególne elementy się odkształcą.

Czego użyć do renowacji podłogi, jeśli nie wiadomo, jakim lakierem jest zabezpieczona?

W takiej sytuacji koniecznie trzeba się zdecydować na któryś z lakierów wodnych, ponieważ można je stosować na rozpuszczalnikowe, a rozpuszczalnikowych nie należy nakładać na lakiery wodne. Jednak kierowanie się tą zasadą nie gwarantuje jeszcze trwałości nowej powłoki. Przed polakierowaniem podłogi trzeba wykonać próbę na mało widocznym fragmencie. Tylko w ten sposób ustalimy, czy nowy lakier ma dobrą przyczepność do starej powłoki.

Czy można polakierować parkiet, który był olejowany?

Olej wnika bardzo głęboko, nawet na 8-10 mm w głąb drewnianych elementów, dlatego nawet cyklinowanie nie usunie zabezpieczonych nim warstw drewna. Dlatego należy zrezygnować z lakierowania posadzki, która była wcześniej olejowana, ponieważ nałożony na nią lakier będzie się łuszczył.

Czy na lakier błyszczący można nałożyć taki sam, ale z wykończeniem matowym lub satynowym?

Odmiany tego samego lakieru da-jące różne wykończenie nie tylko można dowolnie na siebie nakładać, ale nawet ze sobą mieszać – tak, aby uzyskać optymalny stopień połysku lub matu.

Ile trzeba czekać, aż lakier wyschnie?

Informacja o tym, po jakim czasie można w pełni użytkować pomieszczenie, powinna się znajdować na opakowaniu. Producenci informują także o kolejnych etapach schnięcia lakieru. Jest to istotne ze względu na konieczność przestrzegania różnych zasad eksploatacji. Pierwszym etapem schnięcia lakieru jest tak zwana pyłosuchość – wtedy na powierzchni lakieru powstaje kożuszek, do którego nie przykleja się kurz, i można zacząć delikatnie wietrzyć pomieszczenie (uchylając okno lub drzwi). Lakier może osiągnąć pyłosuchość już po kilkudziesięciu minutach albo dopiero po kilku godzinach. Następny etap to utwardzenie powłoki – umożliwia przeszlifowanie posadzki i nakładanie kolejnej warstwy lakieru. Na taki stan trzeba czekać niekiedy 30 minut (w przypadku niektórych podkładów) albo aż kilkanaście godzin. Kolejny etap to utwardzenie lakieru umożliwiające ostrożne użytkowanie posadzki. Najczęściej uzyskiwane jest po jednym – trzech dniach. Czas, w jakim powłoka lakieru staje się w pełni twarda, może być różny – od pięciu dni do dwóch tygodni.

Uwaga! Całkowitą odporność chemiczną lakier może osiągnąć najszybciej po dwóch tygodniach. Dopiero po takim czasie dopuszczalne jest stosowanie środków myjących, past i nabłyszczaczy.


Ile razy malować posadzkę?

Najlepiej i najbezpieczniej zastosować się do wskazówek producenta. Najczęściej zaleca on dwu- lub trzykrotne lakierowanie.

Uwaga! Informacja o liczbie koniecznych warstw zawsze musi być odczytywana razem z informacją o narzędziu zalecanym do nanoszenia lakieru.

Od tego bowiem uzależniona jest grubość powłoki – przykładowo lakier wodny naniesiony pędzlem może utworzyć o połowę cieńszą powłokę niż przy nakładaniu szpachlą czy wałkiem. Poza tym, wykorzystując narzędzie wskazane przez producenta, mamy gwarancję, że zostało ono optymalnie dobrane do gęstości lakieru.

Jak oszacować potrzebną ilość lakieru?

Zużycie lakieru zależy od wielu czynników – między innymi od narzędzia, którym będzie nanoszony, i tego, która warstwa jest nakładana. Najwięcej lakieru trzeba zużyć przy aplikowaniu pierwszej warstwy, mniej przy drugiej, a najmniej przy trzeciej. Najlepiej i najbardziej ekonomicznie jest zastosować najpierw podkład, a potem nałożyć lakier nawierzchniowy (z reguły wystarczą dwie warstwy). Producenci podają różną wydajność lakierów – niekiedy ją zawyżając. Parkieciarze radzą przyjmować, że jeden litr lakieru nawierzchniowego wystarczy do pomalowania około 10 m² posadzki – oczywiście jednej warstwy.

Czy są lakiery dobrze tolerowane przez alergików?

Wśród lakierów wodnych jest specjalna grupa produktów przeznaczonych do pomieszczeń, w których przebywają alergicy i dzieci. Po utwardzeniu na posadzce nie wydzielają one żadnych szkodliwych substancji. Produkty takie spełniają Normę Europejską EN 71.3, która nazywana jest także Normą Bezpieczeń-stwa Zabawek. Właśnie takie lakiery powinny być stosowane w szpitalach, żłobkach i przedszkolach, a także są polecane do pokojów dziecięcych.

Które lakiery są najdroższe?

Z reguły najwięcej trzeba zapłacić za wodne lakiery poliuretanowe – od blisko 40 do 110 zł za jeden litr (w 5-litrowym opakowaniu). Wprawdzie najczęściej więcej kosztuje lakier wodny niż rozpuszczalnikowy, jednak są wyjątki od tej reguły. Stosunkowo wysoką cenę mają rozpuszczalnikowe lakiery uretanowo-alkidowe – jeden litr może kosztować od blisko 40 do 50 zł (w 3- lub 9-litrowym opakowaniu)?